Δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει ότι οι τελευταίες πολιτικές, και τουλάχιστον της τελευταίας πενταετίας, όχι μόνο ήταν άδικες αλλά και πραγματικά σκληρές για τον επιχειρηματία, και ειδικότερα σε σύγκριση με οποιοδήποτε άλλο κοινωνικό σύνολο. Η προκαταβολή του φόρου εισοδήματος, το τέλος επιτηδεύματος και τα τεράστια ποσά που καλείται να πληρώσει, συμπληρωματικά, με οποιαδήποτε (νόμιμη) πρόσληψη υπαλλήλου, μοιάζουν με κακόγουστη φάρσα. Αν δεν ετίθετο το θέμα της όποιας υπάρχουσας περιουσίας, κανένας επιχειρηματίας δεν έχει το παραμικρό λόγο να διατηρεί την επιχείρησή του στην Ελλάδα.
Όμως υπάρχουν συγκεκριμένα περιθώρια άσκησης σφοδρής κριτικής για τα συχνά μοτίβα συμπεριφοράς που αναδεικνύει και επικαλείται ο Έλληνας Μικρός Επιχειρηματίας. Όπως σε όλες τις όμοιες περιπτώσεις, σαφώς και υπάρχουν οι καλές εξαιρέσεις και ο σκοπός μου δεν είναι η ευρύτερη κατακεραύνωση του χώρου, αλλά η παράθεση εκείνων των σημείων, που κατά την γνώμη μου, οφείλουμε όλοι να φροντίσουμε να αλλάξουν, ακόμη και οι έμμεσα εμπλεκόμενοι – λ.χ. κατά την επιλογή ενός ανέργου που αναζητά εργασία, ή ένας υπάρχων υπάλληλος, μέσω του τρόπου που ασκεί τα καθήκοντά του.
Επρόκειτο όμως για μια υποκειμενική ανάλυση και σαφώς δεν διεκδικώ το αλάθητο, όμως για να τεκμηριώσω το …υποκειμενικό, επιτρέψτε μου πρώτα να παραθέσω μια μεγάλη μου πεποίθηση. Ατράνταχτα πιστεύω ότι η επιχειρηματικότητα έχει να κάνει με το εξής απλό φαινόμενο: Βάζοντας τους κατάλληλους ανθρώπους να πωλούν φυσαρμόνικες, το αναμενόμενο είναι να έχουμε πλουτισμό, και ανάποδα, βάζοντας ακατάλληλους ανθρώπους να πωλούν …αθανασία το αναμενόμενο είναι να έχουμε πλήρη αποτυχία.
Έτσι το παρόν άρθρο δεν είναι προσανατολισμένο και ούτε θα γίνει ειδικά μνεία στο κίνημα των startups. Όχι δεν το υποτιμώ! Αντίθετα, το θεωρώ ιδιαίτερα χρήσιμο, αλλά δεν είναι η καθαυτή επιχειρηματικότητα. Πιθανόν, τα startups, να είναι προθάλαμος της επιχειρηματικότητας. Διαφορετική διατύπωση: δεν υπάρχει αντικειμενική διαφορά μεταξύ του κατάλληλου κερδοφόρου μονοπατίου για την IBM ή την JP Morgan σε σχέση με το αντίστοιχο μονοπάτι για την Taxisbeat ή το Snapchat και τυχόν διαφορές αφορούν την φύση του προϊόντος, της αγοράς και των πιθανών πελατών.
Αν μόλις βγήκες από το πρώτο σου startup-event και εκστασιασμένα ξεκίνησες το googling και έπεσες σε τούτο το άρθρο, είσαι σε καλό δρόμο αλλά καλύτερα να με προσπεράσεις, αφού εδώ δεν θα βρεις την παραμικρή συμβουλή πώς να ανεβάσεις το app σου στις κατατάξεις των απανταχού apps stores.
Τιμολογιακή πολιτική
Πίσω στο μακρινό 2008, το πρώτο πράγμα που με σόκαρε, όταν το διαπίστωσα, ήταν η άπειρη «ευελιξία» στις τιμές, ειδικότερα κατά την παροχή υπηρεσιών. Σαφώς, στην μικρή επιχείρηση κατά την διαδικασία πώλησης είναι πιο αναμενόμενο να τεθούν θέματα εκπτώσεων, τουλάχιστον σε σύγκριση μια μεγάλη ή πολυεθνική εταιρίας. Εξάλλου, στην μικρή επιχείρηση, κατά πάσα πιθανότητα ο πωλητής θα είναι ο ίδιος ιδιοκτήτης ή έστω θα έχει αυξημένες δικαιοδοσίες.
Είναι σίγουρα θεμιτό και εξαιρετική ιδέα, μια περίοδο μεγάλων προσφορών, happy hours, «τιμοκατάλογος γνωριμίας» ή ακόμη και η δωρεάν παροχή μιας (web?) υπηρεσίας στα πλαίσια όμως κάποιας καμπάνιας marketing.
Όμως πόσες φορές έχουμε «ακούσει» για φάκελο διαγωνισμού ή πρότασης ΕΣΠΑ, όπου όλα τα κονδύλια είναι συμπληρωμένα με το μέγιστο προβλεπόμενο; Επίσης ο όρος «Μεγάλος πελάτης» στην Ελλάδα έχει διαφορετική σημασία και συνήθως δεν εννοούμε τον πελάτη εκείνον που προκαλεί μεγάλο τζίρο αλλά τον πελάτη που σχετίζεται με μεγάλη νομική οντότητα και μάλλον είναι η μοναδική φορά που τυχόν κάποιος τιμοκατάλογος μπορεί να ασκηθεί στο ακέραιό του. Είναι ξεκάθαρα «κακοί» παράγοντες άσκησης τιμολογιακής πολιτικής οι φιλίες, ο αυθορμητισμός της στιγμής και φυσικά το διαθέσιμο-επιθυμητό budget του πελάτη.
Η διαφορά μιας τακτικής marketing που π.χ. θέλει δωρεάν παροχή υπηρεσιών σε startups (βλέπε το πρόγραμμα bizspark της Microsoft) και οι «αυθόρμητες φίλιες» του ιδιοκτήτη, είναι η ύπαρξη πλαισίου, και κατά επέκταση η δυνατότητα τόσο διαφορών καταμετρήσεων (π.χ. πόσο χρηστική είναι τελικά η υπηρεσία μας) αλλά όσο και η συλλογή των κατάλληλων πληροφοριών που αργότερα θα μπορούσαν να χρησιμέψουν σε κάθε νέα στρατηγική marketing (contacts, CRM κτλ).
Ξεκάθαρα μοντέλα λειτουργίας και διοίκησης
Και μιας και πρωτοαναφέρθηκα στις τιμολογήσεις, πόσες (μικρές) Ελληνικές εταιρίες μπορούν να απαντήσουν γρήγορα αν λειτουργούν βάσει εξατομικευμένου μοντέλου παραγωγής και παροχής υπηρεσιών ή βάσει μοντέλου μαζικής παραγωγής και παροχής υπηρεσιών;
Γιατί είναι σημαντική η γνώση αυτή και γιατί οφείλει η γνώση αυτή να είναι, ενδοεταιρικά, ξεκάθαρη; Διότι η αμάθεια βρίσκεται στο ενδιάμεσο της απόστασης που χωρίζει την αληθινή επιστήμη από τις εσφαλμένες διδασκαλίες και ιδέες …και εξηγούμαι:
O Tommas Hobbes στο αγαπημένο μου βιβλίο του «Leviathan or The Matter, Form and Power of a Common Wealth Ecclesiastical and Civil», είχε γράψει: «Με την απόδοση ονομάτων [σ.σ.: στην συνέχεια διευρύνει την ιδέα του «ονόματος» στην ιδέα του «ορισμού»] ευρύτερης ή στενότερης σημασίας, η διερεύνηση των ακολουθιών ανάμεσα στα πράγματα που φαντάζεται ο νους, μετατρέπεται σε διεύρυνση των ακολουθιών που υφίστανται ανάμεσα στις ονομασίες. Αν κάποιος που αδυνατεί να μιλήσει (δηλ. κάποιος εκ γενετής κωφάλαλος) δει ένα τρίγωνο και δίπλα του δυο ορθές γωνίες, μπορεί να τις συγκρίνει με τον στοχασμό και να βρει ότι οι τρεις γωνίες αυτού του τριγώνου είναι ίσες με τις δυο γειτονικές ορθές γωνίες. Αλλά, εάν του παρουσιαστούν ένα άλλο τρίγωνο, διαφορετικό από το προηγούμενο, δεν μπορεί να ξέρει, χωρίς να ξανακοπιάσει, αν οι τρεις γωνίες και αυτού του τριγώνου είναι επίσης ίσες με δυο ορθές γωνίες. Ενώ εκείνου που ξέρει την χρήση των λέξεων –παρατηρώντας ότι αυτή η ισότητα δεν συμπεραίνεται ούτε από το μήκος των πλευρών, ούτε από οποιαδήποτε άλλη ιδιαιτερότητα του τριγώνου του, παρά αποκλειστικά από το ότι οι πλευρές είναι ευθείες και οι γωνίες τρείς, κι ότι για αυτούς τους λόγους ακριβώς το σχήμα ονομάζεται τρίγωνο – θα προχωρήσει τολμηρά στο γενικό συμπέρασμα ότι η τούτη η ισότητα των γωνιών ισχύει για όλα τα τρίγωνα και θα καταγράψει την ανακάλυψη του με τους εξής γενικούς όρους: οι τρεις γωνίες κάθε τριγώνου είναι ίσες με δυο ορθές. Έτσι η λογική ακολουθία που ανακαλύφθηκε σε μια περίπτωση καταγράφεται και καταχωρείται στην μνήμη ως καθολικός κανόνας, απελευθερώνοντας τους υπολογισμούς μας από χρόνο και χώρο, απαλλάσσοντάς μας από κάθε πνευματικό κόπο πέραν του αρχικού και κάνοντας εκείνο, που βρέθηκε να ισχύει εδώ και τώρα, να ισχύει επίσης σε κάθε χρόνο και τόπο».
Πιο πρακτικά; Ένα μικρό γραφιστικό γραφείο που σχεδιάζει λογότυπα και ιστοσελίδες, αν δεν έχει κατανοήσει τα δυο αυτά μοντέλα (και ναι, μπορείς να παρέχεις γραφιστικές υπηρεσίες στα πλαίσια του μαζικού μοντέλου), πως θα αποφανθεί αν έχει νόημα να διακόψει μια από τις δυο υπηρεσίες ή, ανάποδα και πιο αισιόδοξα, να διαφημίσει μια από τις δυο αυτές υπηρεσίες; Χωρίς την σωστή πλαισίωση και παρατήρηση της φύσης της εταιρίας, είναι αδύνατον η κοστολόγηση στην πλήρη έκταση των κοστών που απορρέουν. Και κόστη δεν είναι μόνο ο μισθός του υπαλλήλου αλλά και το κωλόχαρτο –να ευθυμήσουμε λιγάκι – που χρησιμοποιεί.
Η χυδαία κατάχρηση των μοντέλων
Τα πιο συχνά θύματα από τον (μικρό) Έλληνα επιχειρηματία είναι τα μοντέλα του outsourcing και της αμοιβή με ποσοστά (affiliation). Ας μην γελιόμαστε, η πλειονότητα των περιπτώσεων που εφαρμόζονται τα παραπάνω, εφαρμόζονται ως υποκατάστατο της «κανονικής» πρόσληψης. Εξάλλου πολλές (μικρές) επιχειρήσεις στην Ελλάδα για μεγάλα διαστήματα δεν έχουν ουσιαστικό αντικείμενο εργασίας, τουλάχιστον κάποιο αντικείμενο που δεν μπορεί ή δεν προλαβαίνει να το χειριστεί ο ίδιος ο επιχειρηματίας.
Στο παραπάνω φυσικά συμβάλει και το γελοίο μοντέλο φορολόγησης και ασφαλιστικών εισφορών, που ακόμη και ένα μικρό μισθό των 495€, τον εκτινάζει στα 855€ για τον επιχειρηματία. Όμως αυτό δεν είναι σίγουρα ελαφρυντικό, ίσως είναι μερικά από τα κριτήρια άσκησης του δικαιώματος ψήφου στις εκλογές 🙂 .
Πάντοτε μου έκανε σφοδρή εντύπωση, ότι σχεδόν καμία ελληνική hosting εταιρία που διαφημίζει managed hosting δεν έχει αναλυτικό συμφωνητικό οριοθέτησης της υπηρεσίας managed και ούτε συγκεκριμένα όρια (π.χ. αριθμός ticket ανά μήνα), ενώ είναι ακόμη νωπή στην μνήμη μου η περίπτωση πελάτη μου, που μαζί με το στήσιμο επαγγελματικής σελίδας, ζήτησε να του ανεβάζω και τα νέα του άρθρα-κείμενα και, όταν εγώ με την σειρά μου του έθεσα όριο στο μέγιστο αριθμό των ανανεώσεων ανά μήνα αποκαλέστηκα «γύφτος»…
Το πορτοφόλι σου είναι διαφορετικό από το ταμείο της εταιρίας σου
Μπορεί να σε σοκάρω, αλλά η εταιρία σου δεν είσαι εσύ. Μπορεί να κατέχεις και το 100% της εταιρίας και πράγματι να έδωσες το όλο σου «κομπόδεμα», όμως το αντάλλαγμα ήταν κάτι πολύ συγκεκριμένο. Ήταν η συμμετοχή στην κερδοφορία και η συμμετοχή σου στις αποφάσεις. Punkt και αν θέλεις κάτι άλλο, κάνε κάτι άλλο. Γίνε μισθωτός ή ελεύθερος επαγγελματίας. Punkt.
Οι εταιρίες είναι αυτόνομοι και αυτοτελείς οργανισμοί και από την στιγμή που ίδρυσες ή αγόρασες μια εταιρία, τα χρήματα «χάθηκαν» και δεν σου ανήκουν πια. Το στοίχημα της επιχειρηματικότητας είναι ακριβώς αυτό, αν θα τα αποκτήσεις ξανά 🙂 .
Και ο βιοπορισμός σου δεν είναι λόγος. Δούλεψε σκληρά για να έχεις το κατάλληλο επιθυμητό μέρισμα στο τέλος της περιόδου ή ακόμη καλύτερα κάνε πρόσληψη του εαυτού σου ή θέσε αμοιβή διαχειριστή. Ειδικά στην δεύτερη περίπτωση τα πράγματα είναι πολύ απλά, αφού οι αμοιβές διαχειριστών έχουν πιο απλό σύστημα φορολογίας και συγκεκριμένα ένα σταθερό 20%, το οποίο μάλιστα προκαταβάλλεται από την εταιρία. …Και αν η εταιρία σου δεν αντέχει ούτε αυτό, τότε μάλλον οι «ιδέες» σου είναι εξαιρετικά κακές.
Για τις έκτακτες περιπτώσεις φυσικά υπάρχουν τα εύκολα στην υλοποίηση και εκτέλεση, τα ιδιωτικά συμφωνητικά δανεισμού τα οποία μάλιστα μπορούν να είναι και άτοκα και κυρίως νόμιμα. Αν κάθε εταίρος τσιμπάει 10ευρα και 50ευρα, με ή χωρίς το σκεπτικό Έλα-μωρέ-θα-τα-δώσω-πίσω, τότε καλύτερα να προβείτε στην λύση/εκποίηση της επιχείρησης και να απολαύσετε χωρίς καθόλου τύψεις τα όποια διαθέσιμα που μπορεί να υπάρξουν.
Στο σύγχρονο άξονα αξιών των δυτικών πολιτισμών είναι ξεκάθαρο στις οικονομικές ομάδες συμφερόντων μιας επιχείρησης να προηγούνται οι προμηθευτές, οι υπάλληλοι, το κράτος, οι άλλοι συνεργάτες και τελευταίοι να βρίσκονται οι ιδιοκτήτες. Αν δεν σου αρέσει ούτε αυτό, άνοιξε –αν σε παίρνει- την επιχείρησή σου στο Μπαγκλαντές ή οπουδήποτε θα δεχτούν να φιλοξενήσουν την δική σου κοσμοθεωρία.
Συμπάθησε τον λογιστή σου
Οι απανταχού ιδιοκτήτες επιχειρήσεων αγκάλιασαν το ψηφιακό εμπόριο, την ψηφιακή διαφήμιση, τα social media και τα ψηφιακά μέσα, κυρίως επειδή τους πρόσφεραν παρά πολλούς «μετρητές». Μπορούσαν να λογαριάζουν πολύ εύκολα πόσα click έγιναν, τι επίδραση είχε το word-to-mouth ή ποιο είναι το προϊόν που τράβηξε τους περισσότερους θεατές. To ότι είναι φθηνή διαφήμιση, η ψηφιακή διαφήμιση είναι λίγο πολύ μύθος και εξαρτάται πρωτίστως από το μέσο και το είδος της διαφήμισης.
Από την άλλη όμως ο λογιστής σου είναι το «παιδί για τις μπάτσες», παρόλο που σου προσφέρει όλους τους οικονομικής φύσεως «μετρητές» της επιχείρησής σου. Ποτέ δεν του δίνεις ένα γραφείο εντός της επιχείρησής σου, δεν του ζητάς την γνώμη του, τσαντίζεσαι όταν σου ζητάει κάθε είδους input και φωνάζεις που τόλμησε να σου παρουσιάσει τον οποιοδήποτε φόρο ή ακόμη και το παραστατικό για την δική του αμοιβή.
Στο ίδιο μήκος κύματος θέλω να σχολιάσω και το διπλογραφικό λογιστικό σύστημα. Το μοναδικό σύστημα –καταμέτρησης κάθε οικονομικής αξίας και μεταβολής- που καταφέρνει να καταμετρά στην πλήρη έκταση και στην σωστή διάρθρωση οτιδήποτε σχετίζεται με την επιχείρηση σου και τις αποφάσεις σου. Φυσικά και το σύστημα αυτό έχει κάποιους κανόνες και μια πολυπλοκότητα, την ίδια όμως πολυπλοκότητα την έχει και το Google Adwords και για αυτό και το αναθέτεις σε Marketing Agency με μια προμήθεια που συνήθως είναι κοντά στο 20%.
Δυστυχώς σε αυτό σε σιγοντάρει και το ίδιο το κράτος με το νόμο 4308/2014, που αφορά τα νέα λογιστικά πρότυπα, και την αμαρτωλά λανθασμένη απλοποίηση του διπλογραφικού συστήματος θέτοντας σε κίνδυνο έτσι 7 από τις 12 αρχές της λογιστικής επιστήμης. Ευτυχώς η αντίδραση των «Συνεργαζόμενοι Ορκωτοί Λογιστές ΑΕ» (ΣΟΛ ΑΕ) ήταν ακαριαία και εύστοχη, και οποιαδήποτε υφιστάμενη ή νεοσύστατη επιχείρηση μπορεί (επιβάλλεται κατά τον ορθολογισμό) προαιρετικά να εφαρμόζει τα παλιά λογιστικά πρότυπα, με εξαίρεση τα υποδείγματα των οικονομικών καταστάσεων κάθε διαχειριστικής περιόδου που προβλέπονται από το «ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β» του νόμου
Στο δια ταύτα, ακόμη και το μέτρημα μιας βαλίτσας με λεφτά απαιτεί λίγο αριθμητική ή πολύ χρόνο. To μέτρημα των κερδών, πιστέψτε με, είναι πολύ πιο πολύπλοκο.
Τα ψεύτικα καταστατικά & τα άυλα μετρητά
Ποτέ δεν μπόρεσα να καταλάβω την ηθική ακεραιότητα των πολλών και διαφορετικών ανθρώπων που συμμετέχουν σε αυτόν τον χορό. Για έναν συμβολαιογράφο για παράδειγμα, πώς δέχεται να συντάσσει και να διατηρεί στο αρχείο του ένα καταστατικό εταιρίας, όπου ξέρει, πέρα από κάθε αμφιβολία, ότι η αναγραφόμενη τιμή της αγοροπωλησίας μετοχών ή το αναγραφόμενο κεφάλαιο δεν έλαβε πότε χώρα και είναι ξεκάθαρα εικονικό; Στην Ελλάδα, η αρχή κάθε οικονομικής παρανομίας ξεκινάει με τα «μετρητά»…
Ο επιχειρηματίας με τις άδειες τσέπες
Όλοι στην παιδική μας ηλικία συναναστραφήκαμε, πνευματικά, με τον μικρό τυμπανιστή, τον Πινόκιο, το κοριτσάκι με τα σπίρτα και την κοκκινοσκουφίτσα. Ο κύκλος των παραμυθιών όμως δεν κλείνει σε αυτή την ηλικία, ειδικά στην Ελλάδα και στον ιδιωτικό τομέα. Ας μιλήσουμε για τον επιχειρηματία με τις άδειες τσέπες.
…και ο Karl Heinrich Marx κατανόησε την σημασία του διαχωρισμού του κεφαλαίου και της εργασίας, ακόμη στην «κακή» Ελλάδα, με τους «ηλίθιους πολιτικούς», όλοι οι εκσυγχρονισμοί στην εταιρική νομοθεσία και διακυβέρνηση αφορούν τις κεφαλαιουχικές εταιρείες. Φυσικά στα πλαίσια και λόγω της αναγκαιότητας της εναρμόνισης με την ευρωπαϊκή κουλτούρα. In fact με την εμφάνιση των (και μονοπρόσωπων) ΙΚΕ, δεν βρίσκω κανέναν λόγο, κάποιος να συνεχίσει να διατηρεί την «ατομική του επιχείρηση», ακόμη και αν επρόκειτο για ένα συνηθισμένο μαγαζί ρούχων σε κάποια μικρή γειτονιά, και όσο αφορά το κόστος εφαρμογής πχ του διπλογραφικού λογιστικού συστήματος, θα απορροφηθεί πολύ γρήγορα από τα θετικά του συστήματος.
Αυτή η εξέλιξη σε όλα τα μήκη και πλάτη της επιχειρηματικότητας και που η αρχή της βρίσκεται αρκετά βαθιά στην ιστορία, σηματοδοτεί το εξής προφανές: Ότι η επιχείρηση διαθέτει ένα εντελώς διακριτό και ταυτόχρονα αναπόσπαστο κομμάτι. Το κεφάλαιο.
Ειδικότερα με αφορμή την κρίση, είναι σημαντική η συχνότητα της δικαιολογίας περί δικαιολογημένα άδειων ταμείων και της ανάγκης για την εφαρμογή διαφορετικών …στρατηγικών.
Στο δια ταύτα, άδεια ταμεία ισοδυναμούν με αύξηση μετοχικού κεφαλαίου ή πτώχευση και λύση της εταιρίας. Η υπομονή και οι ευέλικτες πρακτικές δεν έχουν κανένα νόημα, πιθανόν να είχαν σε προγενέστερα στάδια, αλλά σε αυτό το στάδιο μοναδική σημασία έχει το ΑΜΚ ή η πτώχευση.
Αν απλά είσαι εργαζόμενος σε μια εταιρία και πάλι σε αφορά αυτό. Την πρώτη φορά είναι στην διακριτική σου ευχέρεια αν θα αποδεχτείς μια …διαφορετική αντιμετώπιση για τον προσυμφωνημένο μισθό σου. Το ίδιο και την δεύτερη. Την τρίτη όμως, και ειδικότερα αν μιλάμε για διαδοχικές φορές, έχεις να σκεφτείς, αν αποδέχεσαι να στηρίζεις, ή όχι, μια χρεοκοπημένη εταιρία (ή επιχειρηματία), με ότι αυτό συνεπάγεται. Η δικαιοσύνη σε κάθε περίπτωση μάλλον θα σε στηρίξει, αλλά εκτός ότι από αυτό, γίνεσαι ηθικός αυτουργός και …μαζί σου θα συμπαρασύρεις και σωρό άλλο κόσμο που εκ των πραγμάτων έχουν πολύ χειρότερη πληροφόρηση από εσένα. Αυτοί μπορεί να είναι οι προμηθευτές, εξωτερικοί συνεργάτες ή άλλοι υπάλληλοι σε «στάδιο δοκιμής». Όλοι, εξίσου άνθρωποι με εσένα.
Η διασφάλιση της στοιχειώδους κεφαλαιουχικής βιωσιμότητας ήταν, και συνεχίζει τυπικά να είναι, ευθύνη της πολιτείας. Αλλά το μάθημα της κρίσης που οφείλουμε όλοι να διαβάσουμε ξανά και ξανά, μέχρι να το εμπεδώσουμε μικροί και μεγάλοι, είναι, ότι η Ελληνική πολιτεία έχει πτωχεύσει για τα καλά. Δυστυχώς τα επιμελητήρια και ο ευρύτερος κρατικός μηχανισμός, αν και εισπράττουν σημαντικά ποσά από τον ιδιώτη, ακόμη και φύσεως συνδρομών, τους είναι εξαιρετικά αδύνατον να εγγυηθούν, έστω, για την αξιοπιστία του ίδιου τους του μητρώου και αρχείου.
Τα σημερινά εργαλεία και οι εφαρμογές οικονομικής διοίκησης εταιριών μπορούν να εξασφαλίσουν πολύ εύκολα και απλά με το πάτημα ενός κουμπιού, ακριβέστατες προβλέψεις για τις εισπράξεις, τις απαιτήσεις και το άθροισμα αυτών. Και η συμβολή του οποιουδήποτε εργαζόμενου χρειάζεται στην περιθωριοποίηση όσων αμέλησαν να τσεκάρουν την ποιότητα των «υποσχέσεων» τους.
Οι ισολογισμοί, τα θεσμικά όργανα και οι διαδικασίες που πήγαν περίπατο…
Δεν είναι λίγες οι κεφαλαιουχικές εταιρίες στην Ελλάδα. Ειδικότερα στον δικό μου μικρόκοσμο, οι περισσότεροι συνεργάτες μου ήταν κάποιας μορφής ΕΠΕ, ΑΕ και συνήθως είχαν περισσότερους του ενός μετόχους.
Παρόλα αυτά, θέματα ισολογισμού και ευρύτερης (οικονομικής) διοίκησης απασχολεί μόνο τους χώρους των λογιστών. Κανένα από τα πολυάριθμα events startups, σεμινάρια και κάθε λογής άλλοι κήρυκες και μάγοι …της επιχειρηματικής τόλμης και γοητείας, δεν θέλησαν ουδέποτε να τα συμπεριλάβουν στην θεματική τους ατζέντα, έστω και μετά το τέλος της πολύωρης ανάλυσης του Facebook Insight. Γιατί άραγε;
Δυστυχώς υπάρχει και Ιδιωτική διαφθορά και ιδιωτική αναποτελεσματικότητα…
Πρώτη κοινωνική προτεραιότητα, και έστω λόγω μνημονίου και οικονομικής ασφυξίας, ήταν η διαφθορά του Ελληνικού δημοσίου, και χωρίς τον παραμικρό υπαινιγμό αμφισβήτησης …πολύ ορθώς.
Όμως θα χρειαστεί όλοι οι Έλληνες να αντιμετωπίσουμε και κάτι ακόμη. Την αναποτελεσματικότητα και την δυσλειτουργικότητα της ιδιωτικής πρωτοβουλίας που συχνά ξεπερνάει και τα όρια της διαφθοράς.
Σε ένα ξοφλημένο κυβερνητικό βίο, η δικαιοσύνη δεν θα μπορούσε να ανθεί. Και πράγματι, η παρά πολύ αργή και συγχρόνως παρά πολύ ακριβή δικαιοσύνη δεν μπορεί να σταθεί στο πλευρό του Ιδιώτη. Πολλές φορές και λόγω και δικής του ευθύνης, αφού δέχτηκε παράλογους ή εντελώς ασαφείς όρους και δεδομένα.
Κατακλείδα
Η Ελληνική επιχειρηματική σκηνή έχει ανάγκη από ένα κατώτερο δίχτυ προστασίας, και πια δεν μένει κανείς άλλος εκτός από μας τους ίδιους, που (συνεχίζουμε να) έχουμε τα κίνητρα και το συμφέρον, να το δημιουργήσουμε. Αυτό σημαίνει την ειλικρινή ανταλλαγή πληροφοριών, την ανάπτυξη σχέσεων και networks βαθύτατης εμπιστοσύνης. Το κυριότερο, όμως η συμμετοχή μας σε αυτά δεν θα είναι απλά κάτι το κολακευτικό και για το θεαθήναι, αλλά πρώτα εμείς θα φροντίζουμε με αγώνα και μόχθο να διασφαλίζονται σε κάθε περίσταση οι αναγκαίοι σκοποί και οι αξίες. Είναι εντελώς διαφορετικό ένα απαισιόδοξο και συντηρητικό κλίμα, η μετριοπάθεια, η καχυποψία και η επιφυλακτικότητα και εντελώς διαφορετικό η υιοθέτηση άσχημων ενστίκτων επιβίωσης.
Καμία κοινότητα startups, καμία οικογένεια ελεύθερων επαγγελματιών και κανένας όμιλος επιχειρήσεων δεν μπορεί βιώσιμα να ανθήσει σε ένα τόσο καρκινικό περιβάλλον. Οφείλουμε να το αλλάξουμε, διαφορετικά κανένα κονδύλι ΕΣΠΑ και κανένα Venture Capital δεν θα είναι σε θέση να μας σώσει!
